Nitelikli Bir Konuşmada Bulunması Gerekenler
İyi bir konuşmacı için ” Diksiyon Eğitimi ” şarttır. Gerek iş gerekse özel hayatta başarılı olabilmek, düzgün ve etkili konuşabilmeye, insanlarla iletişim kurabilmeye bağlıdır. Bu da gelişmiş bir konuşma becerisine sahip olmayı gerektirir. Nitelikli bir konuşmada bulunması gerekenler şöyle sıralanabilir:
1. Nitelikli bir konuşma dinleme becerisiyle ilintilidir.
Diksiyon Eğitiminin yanı sıra iyi konuşabilmek iyi dinlemekle mümkündür. Mevlana “Mesnevi”ye “Bişnev!” yani “Dinle!” diye başlar. Birçok insan karşısındakini, pek çok sebepten dinlemez. Kişi konuştuklarının karşısındakiler tarafından kabul edilmesini sağlamak için öncelikle onların kendisinden beklentilerini ve ihtiyaçlarını bilmelidir. Bu da karşısındakini dinlemekle olur. İhtiyar bir adam varmış, evinde onu ne karısı ne çocukları dinlemezmiş. Bu ihtiyar evde bunaldıkça kahveye gidip çaycıyla konuşur, dertlerini ona anlatırmış. Çaycı da elinden geldiğince dikkatle dinlermiş. İhtiyar adam maaşından, damadından, karısından, evlatlarından epeyce dertliymiş. Bir zaman sonra ihtiyar adam ölmüş ve geride bir vasiyet bırakmış. Ailesi vasiyeti açmış ve birde ne görsün. Bir hayli zengin olan yaşlı adam bütün malını mülkünü kendisini dinleyen çaycıya bırakmış. Birbirini dinlemenin önemi üzerine bu hikâye dikkate değerdir.
İlgili Makaleler
2. Nitelikli bir konuşma bir amaç için yapılır.
İnsanın yaptığı her şey bir amaç içindir. Bu durum yapılan herhangi bir konuşma için de geçerlidir. Konuşmada konusu ne olursa olsun bir amaç vardır. Diksiyon Eğitimi aldıysanız amaç dinleyeni ikna etme, anlatılanlara inandırma isteği olabilir. Amaç belirlemeden yapılan bir işte başarı sağlamak pek mümkün değildir. Bu nedenle nitelikli bir konuşmanın vazgeçilmezi de amacın kesin olarak belirlenmesidir.
3. Nitelikli bir konuşma planlı olmalıdır.
Hazırlıksız konuşma yapılıyor bile olsa Diksiyon Eğitimi aldıysanız akılda konuşulacak konuyla ilgili ana hatlarıyla bir plan oluşturulmalıdır. Konuşma bu plana göre daldan dala atlamadan sürdürülürse konuda bütünlük, anlatılmak istenilen her hususun uygulanması da sağlanmış olur.
4. Nitelikli bir konuşmanın konusu dinleyen ve konuşan için önemli olmalıdır.
Yapılacak konuşmanın konusu dinleyen ve konuşan için önem arz etmelidir. Kişilerin konulara karşı duydukları ilgi ve konunun kişi için önem derecesi ise pragmatist yaklaşımla ilişkilidir. Günümüz insanı iş veya özel hayatında kendisine fayda getirmeyecek herhangi bir şeyle zamanını harcamayı önemsiz bulmaktadır. Bu 20. yy insanının faydacı (pragmatist) bakış açısının bir sonucudur. Her şeyin hızlı bir şekilde yaşandığı ve çabuk tüketildiği günümüz toplumunda kişi kendisine fayda getirmeyecek şeylere önem vermiyor diye de yargılanmamalıdır
5. Nitelikli bir konuşmada konuşmacı konusuna hâkim olmalıdır.
Gerek karşılıklı konuşmalarda gerekse topluluk önünde yapılan konuşmalarda konuşmanın konusu hakkında ne kadar çok ve derinlemesine bilgiye sahip olunursa dinleyicilerin üzerindeki etki o derece artar. Konusuna hâkim bir insan kendisine güveneceğinden konuşma esnasında daha rahat davranır ve bu rahatlık dinleyiciye de yansır.
6. Nitelikli bir konuşma bilgi birikimi gerektirir.
Diksiyon Eğitimi aldıktan sonra anlatmak, bilmekle mümkündür. Kişinin sahip olduğu bilgi ve kültür birikimi ne kadar fazla olursa konuşması da o kadar zengin olur. Bu sebeple bol bol kitap okumalı, araştırma yapmalı, ilgi alanları geliştirilmelidir.
7. Nitelikli bir konuşma doğru ve kesin bilgilerle oluşturulmalıdır.
Konuşmacı, yapacağı konuşmasında bilgilerini doğru ve kesin kaynaklardan edinmeli, dinleyicilerin aklında soru işareti oluşmasını engellemelidir. Anlatılan konunun doğruluğu hakkında kaynak gösterilmesi konuşmacının inandırıcılığını ve etkililiğini artıracaktır.
8. Nitelikli bir konuşma hem konuşmacı hem de dinleyiciler için ilgi çekici olmalıdır.
Diksiyon Eğitimi almış olsanız da dikkat etmeniz gereken bir başka konu ise konuşmacı için ilgi çekici olmayan bir konu hakkında konuşma yapmak ne denli zorsa, dinleyici için de bu konuyu dinlemeye çalışmak o denli zordur. Bu sebeple dinleyici kitlesini göz önüne alarak onların ilgilerini çekebilecek konularda konuşma yapmaya çalışılmalıdır. Örneğin ilköğretim ikinci kademe seviyesindeki öğrencilere Türkiye’nin içinde bulunduğu siyasi durum hakkında konuşmak onların ilgisini çekmeyecektir. Burada önemli nokta hitap edilecek dinleyici kitlesinin seviyesini belirlemek olmalıdır.
9. Nitelikli bir konuşma gereksiz detaylardan arındırılmalıdır.
Dinleyen asıl anlatılacak mesele dışındaki gereksiz detaylarla sı- kılırsa, konuşmacı ne kadar çok bilgi verirse versin, konuşma amacına ulaşamaz. Çünkü bu konuşmadan ayrıntılar sebebiyle sıkılan dinleyici esas meselenin farkına varamadan konudan kopar.
10. Nitelikli bir konuşmaya dikkat çekici bir girişle başlanmalıdır.
Konuşmaya kısa bir hikâye, fıkra, anı vb. ile başlamak hem dinleyeni hem de konuşmacıyı rahatlatır ve hazırlar. Konuşmanın başlangıcında metinden okunan konuşmalar yerine konuşmacının yaşadığı bir durumu ya da değişik bir hikâyeyi paylaşması dinleyenleri konuya daha çok bağlar. Dikkat edilirse bütün ünlü hatiplerin konuşmalarında buna özen gösterdikleri fark edilecektir. Hatta konuşmalarda atasözü, deyim, özdeyiş, mani, şiir vs. gibi dil unsurlarını eklemek de tercih edilmelidir.
11. Nitelikli bir konuşmada muğlâk ifadeler kullanılmamalıdır.
Konuşmacı üzerinde konuştuğu konuya hâkim değilse bahsettiği konuda kullandığı belirsiz ifadeler dinleyene güven vermeyecektir. Bu muğlâk ifadeler konuşmanın inandırıcılığını yitirdiğinden dinleyenin ilgisinin azalmasına ya da yok olmasına sebep olur.
12. Nitelikli bir konuşmada konuşmacı sesini, jest ve mimiklerini iyi kullanmalıdır.
Diksiyon Eğitimi verdiğimiz kişi ve kişilere söylediğimiz ilk şey bir konuşmada ses tonu etkili kullanılmaz ve beden diline başvurulmazsa konuşma canlılığını yitirir. Konuşmanın nitelikli olabilmesi için konuşmacı konuşmanın içerik ve türüne göre sesini yönetebilmeli, beden dilini, duruşunu, jest ve mimiklerini ayarlamalıdır. Duygusuz ve ruhsuz yapılan konuşmalarda konuşma başarıya ulaşamaz.
13. Nitelikli bir konuşmada akıcı, içten, duru, özgün söyleyiş tarzı seçilmelidir.
Kimi konuşmacılar öyle akıcı konuşurlar ki konuşmaların içeriğinden ziyade anlatım tarzları dikkat çekicidir. Dinleyiciler sıkılmadan onları dinleyebilirler. Konuşmacının ne konuştuğundan ziyade nasıl konuştuğu önemlidir. Dinleyici kendisi için çok da gerekli olmayan bir konuyu konuşmacının akıcı, duru, içten, özgün üslubu sayesinde dikkatle dinleyebilir. Bazı yazarların aynı konuyu işlemelerine rağmen diğer yazarlardan daha çok okunması bu sebepledir. Yazıdaki bu durum konuşma için de geçerlidir. Konuşma kısa, içten, duru, akıcı ve özgün cümlelerle hatta arada soru ve ünlem cümleleri de ekleyerek yapılmalıdır.
14. Nitelikli bir konuşma doğru yöntemle başarıya ulaşır.
Konuşmanın konusunu ve içeriğini en uygun ve etkili şekilde dinleyiciye sunmada gerekenlerden biri de konuşmanın yöntemini belirlemektir. Diksiyon Eğitiminin bir faydası da bunu belirlemektedir. Kullanılan konuşma yöntemi, bilgiyi dinleyiciye kavratabilmelidir. Konuşmada birçok öğretim yönteminden faydalanmak mümkündür. Konuşmalarda genellikle ezberleme yöntemi, doğruyu bulma (Sokrat) yöntemi, soru yanıt yöntemi, Aristo yöntemi, anlatım yöntemi, sorun çözme yöntemi, gösteri (demonstrasyon) yöntemi gibi yöntemler kullanılmaktadır. Hikâye ya da masal anlatılacaksa ezber yönteminin faydaları görülür. Karşımızdakine soru sormak bir ustalık işidir. Konuşmacı soru sorma ustalığını edinmişse anlatılanların dinleyiciler tarafından akılda canlandırılması ya da doğru cevabın bulunması sırasında konuşmaya katılma, doğruyu bulma yöntemi ile yaptırılabilir. Bu yöntemi soru yanıt yönteminden ayıran en önemli özellik, doğruların dinleyiciye buldurulması için soruların sorulmasıdır. Aristo, “Sözler belirli nesneleri anlatan sembolik işaretlerdir” demektedir. Konuşmada Aristo yöntemi kullanıldığında önceki bilgileri hatırlama, sonraki konuyla ilişki kurma, benzerlik ve çağrışımlardan yararlanma, konular arası bağlantı kurma ve dinleyiciyi aktif duruma geçirme daha kolay hale gelecektir.
Ayrıca bu yazıyı okuyan okuyucularımız için ücretsiz yayınladığımız Konuşma Sanatı Kitabı veya Diksiyon Eğitim Kitabı Pdf eserimize kitaplar kategorimiz den ulaşabilirsiniz. Diksiyon eğitimi kitabımız e-kitap olup PDF formatındadır.
Bireysel ve Kurumsal diksiyon eğitimi detayları için Diksiyon Eğitimi programımızı inceleyebilir veya İletişim kısmından bizimle iletişime geçebilirsiniz.
Hocam harika şeyler yazmışsınız. Kesinlikle yavaş yavaş uygulayacağım.